ស្វែងយល់ពី ជំងឺរាគ

ជំងឺរាគត្រូវបានគេកំណត់ថាគឺជាការមានវត្តមានលាមកទន់ឬលាមកទឹកឫលាមករាវជាធម្មតាបត់ជើងយ៉ាងតិច ៣ដងក្នុង24ម៉ោងក្នុងនោះផងដែរបរិមាណលើសពី200ml ក្នុងមួយដងៗ។យើងចែកជំងឺរាគជា ៣​ ប្រភេទធំៗគឺ៖

- ជំងឺរាគស្រួចស្រាល ( Acute diarrhea): រាគមានរយៈពេលតិចជាង14ថ្ងៃ។

- ជំងឺរាគជាប់ ( persistent diarrhea): រាគមានរយៈពេលចាប់ពី14ថ្ងៃរហូត ដល់29ថ្ងៃ។

- ជំងឺរាគរាំរ៉ៃ ( Chronic diarrhea): រាគមានរយៈពេលលើសពី30ថ្ងៃ។

រោគសញ្ញារបស់ជំងឺរាកមានដូចជា៖

- ចុកពោះឬ ឆ្អល់ពោះ ហើមពោះ

- លាមករាវឬ លាមកទន់

- វត្តមានឈាមឬសំបោរ ក្នុងលាមក

- ក្តៅខ្លួន, រងារញាក់

- ក្អួតចង្អោរ, វិលមុខ, អស់កំលាំង

ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ៖

- ពិនិត្យឈាមរកមើលមេរោគបង្ក 

- ពិនិត្យលាមក

- ក្នុងករណីចាំបាច់អាចឈានដល់ការឆ្លុះពោះវៀនផងដែរ

ការបង្ការ៖

 យើងបង្ការមូលហេតុដែលបង្កឲ្យមានជំងឺរាគបណ្តាលមកពី

- វីរុស ជាមូលហេតុចំបងបង្កឲ្យជំងឺរាគមានដូចជា Norwalk វីរុស, វីរុស ដែលបង្កឲ្យមានជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ A នឹងវីរុស Rota ហើយជាមូលហេតុចំបងបង្កឲ្យមានជំងឺរាគស្រួចស្រាលចំពោះកុមារ។

- មេរោគបាត់តេរីនឹងប៉ារាស៊ីត មេរោគទាំងនេះភាគច្រើនចំលងតាមរយៈចំណីអាហារ និងទឹក ហើយមេរោគទាំងនេះមានដូចជា clostridium difficile, shigella, salmonella, E. Coli, Giardia lamblia.

- ការប្រើប្រាស់ថ្នាំពេទ្យ ថ្នាំមួយចំនួនដូចជា ថ្នាំផ្សះក៏ជាមូលហេតុបង្កផងដែរ, ដោយសារថ្នាំផ្សះទាំងនេះវាទៅបំផ្លាញទាំងមេរោគល្អនឹងអាក្រក់នៅក្នុងពោះវៀន, ថ្នាំមួយចំនួនទៀតដូចជាថ្នាំប្រឆាំងមហារីក ថ្នាំទប់អាស៊ីតដែលមានសារធាតុម៉ាញេស្យូម។

- Fructose: សារធាតុ​​ fructose គឺជាស្ករដែលមាននៅក្នុងផ្លែឈើ និងទឹកឃ្មុំ ហើយចំពោះអ្នកជំងឺមួយចំនួនមានបញ្ហាប្រពន្ធរំលាយអាហារក៏ជាមូលហេតុបង្កអោយមានរាគផងដែរ។

- កាវៈកាត់​៖ ចំពោះអ្នកជំងឺវះកាត់ថង់ទឹកប្រមាត់ចេញក៏អាចបង្កឲ្យមានបញ្ហាផងដែរ។

- ជំងឺអ័រម៉ូនក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីដ ឡើងខ្ពស់ក៏ជាកត្តាដែរបង្កឲ្យមានជំងឺរាគផងដែរ។

ផលវិបាក៖ ជំងឺរាគអាចបង្កឲ្យបាត់បង់ជាតិទឹកដែលវាជាមូលហេតុគំរាមគំហែងដល់អាយុជីវិតប្រសិនបើមិនបានធ្វើការព្យាបាលឲ្យបានត្រឹមត្រូវ, ហើយការបាត់បង់ជាតិទឹកក៏ជាផ្នែកមួយដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ផងដែលចំពោះកុមារ មនុស្សចាស់ និង អ្នកមានប្រពន្ធ័ភាពសាំចុះខ្សោយ។

  យើងអាចកំណត់រោគសញ្ញានៃការបាត់បង់ជាតិទឹកចំពោះកុមារនឹងមនុស្សធំមានដូចជា

 + ចំពោះមនុស្សធំ

- ស្រែកទឹក

- ស្ងួតមាត់ឬស្ងួតស្បែក

- បត់ជើងតូចតិចឫ អត់ទឹកនោម ទឹកនោមមានព៌ណតែចាស់ឬក្រមៅ

- ហេវហត់ អស់កំលាំង វិលមុខ

+ ចំពោះកុមារ នឹងកូនក្មេង

- គ្មានទឹកនោមផ្សើមនៅក្រណាត់កន្ទបឬ គ្មាននោមក្នុងរយៈពេល​​​ ៣ម៉ោងឬលើសពីនេះ

- ស្ងួតបំពងក ស្ងួតមាត់នឹងភ្នែក

- កំដៅកើនឡើងលើសពី ៣៩អង្សា

- យំគ្មានទឹកភ្នែក

- ស្បែករយាយឺតលើសពី ២ទៅ​៣ វិនាទី

- ក្មេងសន្លឹម ឬសន្លប់

វិធីការពារ៖

- ត្រូវលាងសំអាតដៃឲ្យបានស្អាតមុនចាប់កាន់ឬបរិភោគអាហារ

- ត្រូវលាងដៃជាមួយសាប៊ូយ៉ាងតិច ២០វិនាទីមុននឹងក្រោយចេញពីបន្ទោបង់រួច

- ត្រូវលាងសំអាតបន្លែផ្លែឈើឲ្យបានស្អាតល្អមុនបរិភោគ

- ហាមបរិភោគសាច់ឫបន្លែឆៅ ឬមិនឆ្អិនល្អ និងហាមបរិភោគទឹកឆៅ

- ត្រូវធ្វើការពិភាក្សាឬពិគ្រោះជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិតមុនពេលអ្នកធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍

ឬកន្លែងដែលងាយប្រឈម។

- ធ្វើការចាក់វាក់សាំងកាពារពីការបង្កដោយវីរុស​ Rota ដែលជាមូលហេតុចំបងមួយងាយបង្កឲ្យមានជំងឺរាគចំពោះកូនក្មេង៕

#ដោយលោកវេជ្ជបណ្ឌិត ជីវ វ៉េងដារ៉ូត ( Health Education Series)

- កែសម្រួលដោយ៖ ក្រុមការងារ សុខក្រម (Sokhakrom)

( Vadhanak Vichea Clinic-មន្ទីរសម្រាកព្យាបាលវឌ្ឍនៈវិជ្ជា )